Xem Nhiều 4/2024 # Tháo Gỡ Các Con Đập Tại Hoa Kỳ : Cá Bơi Ngập Hồ # Top Yêu Thích
Những năm trở lại đây, nước Mỹ (Hòa Kỳ) đã tháo dỡ nhiều con đập được xây dựng trước đó, sau khi loại bỏ phần lớn các con đập này, tỉ lệ tự phục hồi của tự nhiên như cá, hệ sinh thái xung quanh thật đáng kinh ngạc. Hãy cùng với CLV tìm hiểu tại sao lại như vậy nhé…
Trước đó nhà sinh vật học Nate Grey (người Mỹ) đã nói trên website “Christian Science Monitor” rằng: “Hãy nhìn các dòng sông, có rất nhiều cá đang sinh sống trở lại”. Hàng ngàn con cá alewife, cá hồi và nhiều loài sinh – thực vật khác đã trở lại và phát triển bên dưới làn nước.
Cá hồi phục hồi nhanh chóng sau khi loại bỏ các con đập (ảnh minh họa)
Nhưng 6 năm trước, tại những nơi có các con đập không hề tồn tại một con cá alewife nào. Ông Grey ước tính là vào mùa hè này, thì số lượng đàn cá ở đây rất có thể tăng vọt đến hơn ba triệu con cá. Trước lúc 2 đập nước được phá bỏ ở nơi hạ lưu, các con cá khi muốn đến được nơi đây phải xếp thành hàng và bơi vào chiếc thang thuỷ lực dùng để bắc qua con đập thuỷ điện có chiều cao khoảng 8m (27 feet). Ông Gray nói rằng: “Những gì chúng ta thấy là những gì con người dùng sự giàu có của mình tạo nên. Chúng ta cần phải thay đổi từ trong quan niệm.”
Rất nhiều con đập đã từng được xem là kỹ thuật hiện đại, kỳ công của loài người thì ngày nay đều đang được tháo bỏ. Một số vì lý do an ninh, một số khác vì kinh phú bảo trì, bảo dưỡng khá cao do quá củ kỹ. Nhưng đa phần các đập nước được loại bỏ là để khôi phục lại hệ sinh thái thiên nhiên ban đầu của các dòng sông.
Trong 25 năm qua, có khoảng 900 con đập ở Hoa Kỳ được tháo bỏ. Lúc đầu con đập được xây dựng để lưu trữ nước cho tưới tiêu hoặc sử dụng năng lượng thủy điện (cung cấp điện…). Thì giờ đây, hàng năm có từ 50 đến 60 con đập được dỡ bỏ. Các nhà môi trường học cho rằng việc làm gỡ bỏ những con đập như vậy đã góp phần rất lớn giúp khôi phục lại tự nhiên một cách nhanh chóng.
Hình ảnh Con đập Glines Canyon (Hoa Kỳ) đang được gỡ bỏ.
Mike là một trong những người cảm thấy rất bất ngờ. Ông làm việc tại một trạm thuỷ điện và chịu trách nhiệm bảo trì thang cá. Cứ 8 phút, những con cá alewife lại được đưa vào một cái hộp, sau đó đưa từ phía hạ lưu lên thượng lưu. Những con cá sau khi nhập vào dòng sông phía trên lại tiếp tục cuộc hành trình di cư của chúng. Ông đứng bên cạnh các thiết bị, kiểm tra và ghi nhật kí. Ngày hôm trước, ông đã giúp tổng cộng 95.200 con cá vượt qua con đập.
Ông nói: “Bây giờ, tôi hoàn toàn thay đổi quan niệm của mình về loài cá alewife, sự tồn tại của chúng đối với môi trường là rất quan trọng.”
Một người đàn ông vốn làm công tác bảo vệ các con sông ở Maine suốt 16 năm cho biết: “Chúng ta đã bắt đầu nhận ra những giá trị mà chúng ta đã từ bỏ trước đây. Con người cho rằng, loại bỏ các con đập chỉ vì loài cá. Nhưng sau đó họ sẽ nói: Ah, nhiều cá xuất hiện trở lại quá! Ah nước trong hơn nhiều! Ah tôi thực sự thích dòng sông được chảy một cách tự nhiên như thế này!”.
Sông Elwha từng là kho tài nguyên giàu có của khu vực tây bắc nước Mỹ, nhưng những con đập ngăn dòng đã nhanh chóng phá hủy các hệ sinh thái tự nhiên của dòng sông… Các con đập đẩy những giống cá hồi bản địa, trong đó có cá hồi vua, cá hồi lưng gù và cá hồi chó, vào nguy cơ tuyệt chủng.
Hai con đập Elwha và Glines Canyon trên sông Elwha bị tháo dỡ thuộc dự án phục hồi hệ sinh thái lớn nhất của Mỹ. Bộ Nội vụ nước này đã được chính phủ trao quyền mua các con đập với giá 29,5 triệu USD để thực hiện dự án phục hồi sông Elwha – một trong những dòng sông dồi dào nguồn cá hồi ở khu vực tây bắc Thái Bình Dương. Tổng chi phí dỡ bỏ 2 đập này lên tới 350 triệu USD.
Ngay khi dòng chảy của sông Elwha trở nên thông thoáng hơn, những đàn cá hồi đã bắt đầu quay về đẻ trứng tại nơi cư trú của tổ tiên chúng cách đây hơn 1 thế kỷ. Còn cây cỏ đã mọc đầy những vỉa đất cao hình thành sau khi hồ Mills và Aldwell xả hết nước…
Trong năm 2011, các công nhân xây dựng đã phá hủy con đập được cho là một trong những đập lớn nhất tại Hoa Kỳ cho đến hiện nay.
Vậy điều gì đã khiến chính quyền dỡ bỏ các con đập?
Việc dỡ bỏ đập không phải chỉ vì lợi ích của loài cá, mà đôi khi còn liên quan đến lợi ích kinh tế và an ninh quốc gia. Trong hầu hết các trường hợp, việc dỡ bỏ các đập là do những tác hại đáng kể mà các đập gây ra với các dòng sông. Chúng thường làm cạn kiệt thủy sản, suy thoái hệ sinh thái và làm giảm khả năng đáp ứng nhu cầu giải trí của người dân trên sông.
Rất nhiều loài cá như cá hồi, phụ thuộc vào dòng chảy ổn định để di chuyển về khu vực hạ lưu và ngược dòng trở lại để đẻ trứng. Hồ chứa nước tù đọng làm mất phương hướng di cư của cá và làm tăng đáng kể thời gian di chuyển của chúng.
Cụ thể, theo Hiệp hội sông ngòi Mỹ, các đập gây ra các tác hại chính cho các dòng sông như làm giảm mực nước, chặn hoặc làm chậm dòng chảy, thay đổi nhiệt độ nước và thời gian dòng chảy, thay đổi mực nước hồ chứa và giảm lượng oxy trong nước.
Hoạt động tích trữ và xả nước khiến khu vực hạ lưu của sông đối mặt với tình trạng không có nước hoặc ngập cao, gây xói mòn đất và thực vật, và lũ lụt.
Cá hồi trở lại sao khi loại bỏ con đập.
Dùng nước làm thủy điện, nên con đập loại bỏ lượng nước cần thiết cho hệ sinh thái lành mạnh. Điều này làm giảm lượng nước ở lưu vực phía dưới. Đập ngăn chặn dòng chảy của thực vật và các chất dinh dưỡng, làm cản trở sự di cư của cá và động vật hoang dã khác, và ngăn chặn con người vui chơi trên dòng sông.
Do dòng chảy chậm lại, đa số các đập làm nhiệt độ nước tăng lên. Cá và các loài khác rất nhạy cảm với những bất thường nhiệt độ, khiến chúng có nguy cơ bị tuyệt chủng.
Do dòng chảy chậm lại, các con đập tích tụ phù sa ở đáy sông và vùi lấp môi trường sinh sản cá. Phù sa bị mắc kẹt trên đập tích lũy kim loại nặng và các chất ô nhiễm khác. Sỏi, gỗ và các mảnh vụn khác cũng bị mắc kẹt bởi các con đập, khiến chúng không di chuyển được về hạ lưu sông để đảm bảo môi trường sống tốt nhất cho khu vực này.
Vì vậy có thể nói việc tháo dỡ những con đập như nước Mỹ đang làm đã làm các dòng sông được phục hồi và thay đổi rất nhanh chóng đến mức tối đa. Hy vọng nhờ những nỗ lực như vậy sẽ giúp khôi phục lại trạng thái vốn có của các dòng sông, đem mọi thứ trở về với tự nhiên ban đầu.
(Nguồn: www.daikynguyenvn.com)
